Şaşılık Ya da Göz Kaymasında Sık Sorulan Sorular
Göz Kayması Ve Şaşılık Aynı Şey Midir?
Evet, göz kayması ve şaşılık, gözlerin değişik bakış pozisyonlarında paralel olmadığını ifade eder.
Göz Kayması – Şaşılık Neden Olur?
Çoğu şaşılık – göz kayması, göz hareketlerinin nöromusküler (beyin dahil) kontrolünün anormal olması sonucu ortaya çıkar. Beyindeki bu kontrol merkezlerinin çalışması hala tam bilinmemektedir. Daha az yaygın olarak, direk göz kasları ile ilgili sorunlar da göz kaymasına neden olabilir.
Yalancı Şaşılık Nedir?
Özellikle çocuklarda gözler kaymadığı halde kayıyormuş izlenimini veren durumdur. Genelde burun kökünün basık olması veya kapak cilt kıvrımı nedeniyle özellikle asya kökenli, tatar çocuklarda görülür. Tedaviye ihtiyaç duyulmaz.
Şaşılık İçin Hangi Doktora Gidilir?
Şaşılık veya göz kayması, göz doktorları yani bizler teşhis ederiz ve tedavi ederiz. Daha çok pediatrik oftalmoloji ve şaşılık konusunda özellikle çalışan göz hekimleri, tecrübeleri ile hasta için doğru tedavi ve takibi sizlere sunacaktır. Şaşılık konusunda tecrübeli hekimler, özellikle hastaların uzun dönem takiplerine dayanan tedavi planları ve takip sağlar.
Evde Şaşılık Var Mı Test Edebilir Miyiz?
Yaklaşık 20 cm’den bir ışık kaynağını gözlere burun hizasında tuttuğunuzda ışık refleleri yaklaşık göz bebeği ortasındadır. Aşikar şaşılıklarda göz bebeğinden buruna veya yanaklara doğru, yukarı aşağı doğru yer değiştirir.
Bir diğer test örtme testidir. Şaşılık veya göz kayması olduğunda bir göz örtüldüğünde kayan göz toplama hareketi yapacaktır.
Şaşılık – Göz Kayması Neden Göz Tembelliği İle İlişkilidir?
Göz kayması, çocuklarda ambiyopiye (göz tembelliğine) yol açabilir. Gözler farklı yönlere bakarken, beyin iki farklı görsel görüntü alır. Beyin, çift görmeyi önlemek için hizalanmamış gözün görüntüsünü yok sayabilir, bu da o gözün görsel gelişiminin bozulmasına yol açar. Ayrıca görmesi düşük olan göz de, göz kayması geliştirebilir.
Hangi Çocuklarda Şaşılık – Göz Kayması Daha Sıktır?
Göz kayması genellikle diğer açılardan tamamen normal olan çocuklarda ortaya çıkar. Ailede göz kayması ve tembellik öyküsü, küçükken yüksekten düşme, ateşli hastalık, havale geçirme, erken doğum öyküsü olan çocuklarda daha sık rastlanabilir. Diğer yandan beyni etkileyen serebral palsi, Down sendromu, hidrosefali, gelişim geriliği ve beyin tümörü gibi sorunlar söz konusu olduğunda göz kayması gelişme olasılığı daha yüksektir.
Yetişkinlerde Göz Kaymasına Neden Olan Bozukluklar Nelerdir?
Çocukluk çağında olan şaşılıklar tedavi edilmediyse ya da dekompanse olduysa yetişkinlik döneminde devam ederiz. Yetişkinlerde inme veya damar sorunları yeni göz kaymalarına neden olabilir. Travma, nörolojik sorunlar ve Graves hastalığı (tiroid göz bozuklukları) göz kaymasının diğer yaygın nedenleridir.
Eğer durum çocukluk döneminden beri varsa, kayma birden fark edilebilir, ancak genellikle çift görme olmaz. Yetişkinlikte aniden ortaya çıkan şaşılık durumlarında, hastalar neredeyse her zaman çift görmeden şikayet ederler. Kaymanın nedeni her zaman değerlendirilmelidir ve bu yüzden kan testleri veya manyetik rezonans görüntüleme (MRG) gibi görüntüleme çalışmaları gerekebilir. Yetişkinlerde yeni başlayan şaşılık, tiroid göz hastalığı, inme veya tümör gibi birçok farklı durumdan kaynaklanabilir. Bazen yaşlanma, gözü çevreleyen yumuşak dokularda değişikliklere neden olarak yaşlılarda şaşılığa yol açabilir.
Travmanın Şaşılık – Göz Kaymasına Neden Olması Nasıl Mümkün Olur?
Travma, göz kaymasına şu yollarla neden olabilir:
Göz hareketinin kontrolünü bozan beyin hasarı,
Gözün hareketini kontrol eden sinirlerin hasarı ve/veya
Göz kaslarının doğrudan veya ikincil olarak gözün kemik boşluğuna gelen travmadan hasar görmesi.
Şaşılık Sonradan Ortaya Çıkar Mı?
Travmalar, göz kaslarının sinirlerini etkileyen enfeksiyon, beslenme sorunları, bazı bağışıklık hastalıkları (guillan barre, MS gibi), göz kaslarını direk etkileyen tiroid oftalmopati, yağa bağlı göz sarkması gibi sorular nedeniyle şaşılık sonradan görülebilir.
Göz Kayması Nasıl Tedavi Edilir?
Göz kaymasında tedavinin amacı, gözlerin önemli bakış yönlerinde koordine hareketinin sağlanmasıdır. Bu da gözlerin daha iyi bir şekilde birlikte çalışmasını (binoküler görme) sağlar. Tedavide, gözlük, göz egzersizleri, prizma ve/veya göz kası ameliyatı uygulayabilmekteyiz. Göz kayması ile ilişkili sorunların (ambliyopi, göz kapağı düşüklüğü ve katarakt dahil) genellikle göz kası ameliyatından önce tedavi edilmesini öneririz.
Şaşılık Kaç Yaşına Kadar Tedavi Edilebilir?
Çocuklarda şaşılık olabildiğince erken tedavi edilmelidir. Özellikle binoküler görme ve derinlik hissi için çocuklarda tedavide acele etmek gerekir. Geç kalındığında görmede azalma, göz tembelliği gibi sorunlar gelişir. Erişkinlerde edinilmiş veya çocukluktan kalan kaymaları, hastanın sağlık durumu uygunsa istedikleri zaman düzeltebiliriz. Yaş sınırı erişkinlerde yoktur.
Şaşılığın Cerrahisi Lazerle Yapılabilir Mi?
Hayır, şaşılık cerrahisinde lazer teknolojisi kullanılmamaktadır. Çoğunlukla da kendiliğinden emilen dikişler atılmaktadır. Cerrahi süresi lazere göre biraz uzundur: Yaklaşık 45 dakika-1.5 saat.
Şaşılık Ameliyatsız Nasıl Düzelir?
Şaşılık, tipine ve nedenine göre farklı yöntemlerle düzeltiriz. Çocuklarda bazı kaymalar, sadece gözlükle düzeltiriz. Bazı düşük açılı kaymalarda prizmatik gözlük veya botulinum toksin enjeksiyonlarından faydalanırız.
Tüm Şaşılık Hastalarına Cerrahi Tedavi Gerekir Mi?
Hayır, tüm şaşılık hastalarına cerrahi yapılması gerekmeyebilir. Şaşılık tedavisi, her hastanın bireysel durumuna ve ihtiyaçlarına göre değerlendirilmelidir. Şaşılık tedavisi, aşağıdaki faktörlere dayalı olarak belirlenmelidir:
Şiddet ve Sıklık: Şaşılığın şiddeti ve ne sıklıkla meydana geldiği, cerrahi gerekliliği belirlemek için önemli bir faktördür. Bazı hafif vakalar, gözlük, prizma veya göz kaslarını güçlendirmeye yönelik egzersizler, kuvvetli kaslara botulinum toksin uygulamaları gibi cerrahi dışı tedavilerle yönetilebilir.
Yaş: Şaşılık tedavisi yaşa bağlı olarak değişebilir. Çocuklarda, şaşılık tedavisi erken yaşlarda daha etkili olabilir, çünkü görsel gelişim hala devam etmektedir. Yetişkinlerde kayma miktarı ya da altta yatan nedene göre cerrahi daha sık bir seçenek olabilir.
Görme Sorunları: Şaşılığın neden olduğu veya eşlik ettiği görme sorunları göz önüne alınmalıdır. Gözlerin düzgün hizalanması, iki gözün daha iyi bir şekilde kullanılmasını sağlayabilir, bu da görme keskinliğini arttırabilir.
Estetik Kaygılar: Bazı hastalar şaşılığın oluşturduğu dış görünümden rahatsız olabilirler ve bu durum cerrahi müdahale gerektirebilir.
Altta Yatan Nedenler: Şaşılığın altında yatan nedenler, tedavi seçeneklerini etkileyebilir. Örneğin, nörolojik bir sorun şaşılığa neden oluyorsa, bu sorunun tedavi edilmesi gerekebilir.
Tedavi kararı, bir göz doktoru tarafından hastanın detaylı muayenesi ve değerlendirmesi sonucunda verilmelidir. Her hastanın durumu farklıdır, bu nedenle şaşılık tedavisi kişiselleştirilmelidir. Cerrahi, yalnızca uygun vakalarda ve gerektiğinde bir seçenek olarak düşünülmelidir.
Şaşılık Ameliyatı Ne Kadar Sürer?
Şaşılığın ameliyatı 45 dakika-1.5 saat civarında sürer genelde. Cerrahinin süresi işlem görecek kas sayısına, ameliyatın tekrarlayan cerrahi olup olmamasına göre değişir. Ne kadar fazla kas üzerinde çalışılacaksa cerrahi o kadar uzar. Tekrarlayan cerrahiler biraz daha uzun sürebilir.
Şaşılığın Cerrahisi Zor Mudur?
Şaşılığın cerrahisi sırasında lokal veya genel anestezi kullanırız. Cerrahi sonrası dikişlere bağlı batma, hafif çapaklanma, gözlerde kızarıklık, kanlanma ve özellikle göz hareketleriyle artan ağrı olur. Bunlar ilk günden sonra azalır ve zamanla kaybolur.
Şaşılık Kendiğinden Düzelir Mi?
Şaşılık tiplerinin çoğu kendiliğinden düzelmez. Nedene göre gözlük, medikal, ortoptik tedavi ve cerrahi gereklidir.
Çocuklarda Şaşılığın Tedavisinin Faydaları Nelerdir?
Görme İyileşmesi: Şaşılık cerrahisi, gözlerin düzgün bir şekilde hizalanmasını sağlar. Bu, çocuğun iki gözünü daha iyi bir şekilde kullanabilmesine, derinlik hissinin artmasına ve böylece görme yeteneğinin gelişmesine yardımcı olur. Şaşılık tedavi edilmediğinde, bir göz beyin tarafından baskılanıp gözde görme kaybına neden olabilir.
Okul ve Spor Aktivitelerinde başarı artışı: İki gözün beraber kullanımı ile artan koordinasyon çocukların okul ve spor faaliyetlerinde daha başarılı olmasını sağlar.
Dış Görünümü Düzeltme: Şaşılık, gözlerin asimetrik görünmesine neden olabilir ve bu cerrahi müdahale ile düzeltilir. Kaymanın düzeltilmesi estetik olarak daha kabul edilebilir bir görüntü sağlar.
Sosyal ve Psikolojik Faydalar: Şaşılık, çocuğun sosyal ilişkilerini etkileyebilir ve özsaygı sorunlarına yol açabilir. Cerrahi müdahale, çocuğun kendine güvenini artırabilir ve sosyal etkileşimlerini daha olumlu bir şekilde deneyimlemesine yardımcı olabilir.
Günlük aktivitelerde travma risklerinin azaltılması: Şaşılık, iki gözün farklı yönlerde bakması nedeniyle derinlik algısını etkileyebilir ve bu da günlük aktivitelerde tehlikeli olabilir. Cerrahi müdahale, bu tür riskleri azaltabilir.
Yetişkinlerde Şaşılık Tedavisinden Faydalanabilir Mi?
Evet, yetişkinler, çocuklarda şaşılığın tedavisinde kullanılan bazı tedavi seçeneklerinden faydalanabilirler. Tedavi seçenekleri, prizmatik gözlükler, her iki gözün koordinasyonunu yeniden kazanmak için özel egzersizler (füzyon egzersizleri), botulinum toksin uygulamaları ve cerrahiyi içerir. Şaşılığı olan çoğu yetişkin, prizmatik gözlük, toksin uygulamaları ya da cerrahi ile başarılı bir şekilde rahatlatılabilir Önemli olan, şaşılığın cerrahisi konusunda uzmanlaşmış bir göz cerrahına, özellikle şaşılık uğraşan göz uzmanlarına danışmaktır.
Ekzotropya (Dışa Kayma) Ameliyatı Sonrası Kayma Tekrarlar Mı?
Tüm dünyada ekzotropya cerrahilerinde başarı oranları %80’lerdedir. Sonuçta beyin kontrolü ne kadar iyi ve görme düzeyleri ne kadar yüksek ise cerrahi başarı oranı o kadar yüksektir. Kayma tekrarlasa bile çoğu kez ilk kayma kadar olmaz. Tekrar cerrahi yapılabilir.
Ekzotropiyası Ve Az Görmesi Olan Erişkin Bireylere Şaşılığın Cerrahisi Önerilmez
Yanlış bir ifadedir. Az da görse, hastaya daha kabul edilebilir bir görüntü sağlamak için cerrahi öneririz. Sosyal hayatta ve iletişimde göz teması önemlidir. İnsanların kendine güven duymasını ve daha mutlu olmasını sağlar. Birçok cerrahi geçiren ileri yaşlı hastamız daha erken yaşlarda ameliyat olmadıklarına üzülmektedir.
Yetişkinler İçin Şaşılık Ameliyatı Sadece Kozmetik Bir Amaçla Mı Yapılır?
Hayır. Cerrahi aslında kozmetik değil rekonstrüktiftir. Şaşılık ameliyatlarını yetişkinlerde birkaç nedenle yaparız. Yetişkinler kayma olduğunda çift görme sorunu yaşarlar. Bu, normal hayatta taşıt kullanmak, yemek yemek, yürümek gibi birçok faaliyeti ciddi anlamda etkileyen bir sorundur. Cerrahi sıklıkla çift görme, derinlik algısı ve bazen periferik görüş alanını iyileştirebilir. Kaymayı düzeltmek için gereken prizmatik düzeltme büyükse, sonuçta gözlükler ağırlaşır, rahatsız edici bir bulanık görüşe neden olabilir. Cerrahi, prizmatik gözlüklere bağımlılığı azaltmak için düşünülebilir. Ayrıca, şaşılık yetişkinleri duygusal, sosyal ve ekonomik açıdan etkiler. Şaşılık tedavisi ile gözlerin normal olmayan görünümünü düzeltiriz yaşam kalitesini arttırırız.
Şaşılık Ameliyatının Riskleri Nelerdir?
Göz kayması ameliyatı sonrası en sık görülen sorun, az düzeltme, aşırı düzeltme ve çift görmedir. Bunlar, şaşılık tipi, kaymanın sağlıklı ölçümü, beyin kontrolü gibi çok faktörden etkilenir. Tekrar cerrahi, botulinum toksin uygulamaları ve prizmatik gözlükle düzeltebilir. Çok nadiren görme kaybı, enfeksiyon ve anestezinin riskleri görülebilir. Çocuk göz doktorları bu konuda hastanın uzun dönemde karlışabileceği ek kaymalar için tecrübeleri ile sizlere yardımcı olacaktır. Ankara’da bu konuda size yardımcı olmak ve kliniğimizde karşılaşabileceğiniz sonradan gelişen kaymalar için sizleri bekliyoruz.