Şaşılık, gözlerin uyumlu bir şekilde aynı hedefe bakamaması durumudur. Bu göz hastalığı çeşitli tiplere ve nedenlere sahiptir. İşte şaşılık tipleri ve ilgili detaylar:
**1. Paralitik ve Non-Paralitik Şaşılık**
– **Paralitik Şaşılık:** Göz kaslarını kontrol eden sinirlerde felç veya zayıflık nedeniyle ortaya çıkar. Kayma açısı her yönde farklıdır.
– **Non-Paralitik Şaşılık:** Göz kasları normaldir, ancak koordinasyon sorunları nedeniyle gözler uyumlu bir şekilde hareket edemez. Kayma açısı genellikle her yönde aynıdır.
**2. Tek Gözde ve Alternan Şaşılık**
– **Tek Gözde Şaşılık:** Sadece bir göz kayar, diğer göz normal pozisyonunu korur.
– **Alternan Şaşılık:** Her iki göz değişimli olarak kayar. Bir göz kayarken, diğer göz normal pozisyonunu koruyabilir.
**3. Gözlükle veya Ameliyatla Düzeltilen Şaşılık**
– Bazı şaşılık türleri gözlük veya kontakt lens kullanımı ile düzeltilebilir.
– Diğer durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir.
**Doğumsal Göz Kaymaları**
Doğumsal kaymalar genellikle 3-6 aylık ile 1 yaş arasında ortaya çıkar. Bu kaymaların kayma açısı çok yüksektir ve hemen fark edilir. Tedavide erken hareket etmek önemlidir; ideal olarak, kaymanın cerrahi olarak düzeltilmesi için ilk 1,5 yaş içinde müdahale edilmelidir.
**Yalancı Şaşılık**
Bazı bebeklerin gözleri içe dönük gibi görünebilir. Ancak bu durum, gerçek şaşılıktan ziyade burun kökünün geniş olması veya göz kapağının iç tarafında deri kıvrımının bulunması gibi anatomik faktörlerden kaynaklanabilir. Bu duruma yalancı şaşılık denir.
**Çift Görme**
Şaşılık, farklı yönlere bakan gözlerden gelen görüntülerin beynin farklı şekillerde işlenmesine neden olabilir, bu da çift görmeyle sonuçlanabilir. Tedavi, tek gözün kapatılması, özel prizmatik gözlüklerin kullanılması veya gözlerin cerrahi olarak doğru pozisyona getirilmesiyle sağlanır.
**Göz Tembelliği (Ambliyopi)**
Çocuklarda görme gelişimi ilk 2 yaş içinde hızla gerçekleşir. Ancak, eğer bir göz yeterince kullanılmazsa, bu gözün görme yeteneği gelişmez. Bu duruma göz tembelliği denir. Erken tanı ve tedavi önemlidir; tedavi 9 yaşına kadar devam eder ve başarı şansı yaş ve şiddete bağlıdır.
**Kırma Kusuruna Bağlı Göz Kaymaları**
Bu tür göz kaymaları genellikle bebeklik ve çocukluk döneminde ortaya çıkar ve genellikle gözlükle düzeltilebilir. Ancak bazı durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir.
**Kas Felçlerine Bağlı Göz Kaymaları**
Kas felçleri veya zayıflıkları nedeniyle oluşabilir ve genellikle felcin etkisi azaldıkça kayma da düzelir. Tedavi gerektiren durumlarda, cerrahi müdahale veya botoks gibi yöntemler kullanılabilir.
**Büyük Yaş Grubunda Görülen Göz Kaymaları**
Bu tür kaymalar genellikle çocukluk veya ergenlik döneminden itibaren başlar. Cerrahi veya ortoptik tedavilerle yönetilebilirler.
Her tür şaşılık durumunda, erken tanı ve uygun tedavi ile görme kaybı riski azaltılabilir ve yaşam kalitesi artırılabilir. Düzenli göz muayeneleri ve uzman tavsiyeleri, şaşılık ve diğer göz sağlığı sorunlarının yönetiminde önemli bir rol oynar.